Vài ngày sau khi đăng quang hoa hậu, xảy ra những xôn xao xung quanh thông tin rằng Hoa hậu Thùy Dung chưa tốt nghiệp trung học phổ thông. Việc này đã gây sốc và gây chia rẽ trong dư luận [3]. Hoa hậu Thùy Dung không bị tước vương miện vì cô không làm gì sai so với thể lệ đặt ra của cuộc thi, nhưng sai phạm của Ban tổ chức cuộc thi dẫn đến hậu quả là cả Hoa hậu và hai Á hậu của cuộc thi đều không được Cục Nghệ thuật biểu diễn Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cho phép tham dự cuộc thi Hoa hậu Thế giới 2008[4][5]. Sau đó, Á hậu 2 Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2008 Dương Trương Thiên Lý đã thay thế Hoa hậu và 2 Á hậu tham gia cuộc thi.

Dư luận đã có phản ứng dữ dội về vụ bê bối, bày tỏ sự thất vọng và chán nản với cuộc thi được xem là uy tín.[6] Có ý kiến lo ngại rằng các giá trị và văn hóa truyền thống của đất nước đang bị đe dọa bởi những người tìm kiếm thành công bằng mọi giá.[3]

Các sai phạm về tổ chức trong vụ bê bối này, cùng với sự kiện múa khỏa thân ở trường FPT đã được xếp vào một trong hai vấn đề yếu kém nhất về mặt văn hóa trong năm 2008.[7].

Hoa hậu chưa tốt nghiệp phổ thông trung học

Vài ngày sau khi đăng quang hoa hậu, báo chí Việt Nam đưa tin Hoa hậu Thùy Dung chưa tốt nghiệp trung học phổ thông, do nghỉ học từ giữa năm lớp 12. Thông tin này được hiệu trưởng trường Quang Trung Phạm Sĩ Liêm khẳng định[8], được Sở Giáo dục và Đào tạo TP Đà Nẵng xác nhận.[9]

Báo Đất Việt đăng tải những hình ảnh về một cuốn học bạ được cho là của thí sinh Trần Thị Thùy Dung đã nộp cho Ban tổ chức [10], theo những hình ảnh được đăng tải này, kết quả của cả hai học kỳ năm lớp 12 (với điểm trung bình học kỳ 1 là 6,8 và học kỳ 2 là 7,1). Tuy vậy, bà Lê Thị Mỹ, nguyên Hiệu phó Trường THPT Quang Trung, sau khi xem xét những hình ảnh trên lại thấy nhiều chữ ký của các giáo viên có trong hình không hề có thời gian dạy ở trường, hoặc đã thôi dạy từ cuối năm 2007. Báo Tuổi trẻ đặt câu hỏi nghi ngờ về một học bạ giả của tân hoa hậu, sau khi đăng công văn phúc trình của ban giám hiệu Trường THPT Quang Trung gửi Sở GD-ĐT thành phố Đà Nẵng cho thấy Trần Thị Thùy Dung chỉ học hết lớp 10 và lớp 11.[11].

Về phía Ban tổ chức cuộc thi, ông Dương Xuân Nam, Tổng biên tập báo Tiền Phong (đến tháng 11 năm 2008), trưởng Ban tổ chức cuộc thi Hoa hậu Việt Nam 2008, khẳng định "Ban tổ chức không yêu cầu thí sinh Ban tổ chức không yêu cầu thí sinh nộp học bạ" [12]. Ban tổ chức cũng cung cấp hồ sơ đăng ký dự thi của Trần Thị Thùy Dung trong đó kê khai "đang học lớp 12"[13]Ngày 4 tháng 9, ông Dương Xuân Nam cho biết, "Hội đồng chỉ đạo và ban tổ chức quốc gia đã họp và kết luận thí sinh Trần Thị Thùy Dung không vi phạm quy chế"[5] và vẫn giữ được vương miện hoa hậu.

Ban Tổ chức vi phạm quy chế

Theo lý giải của ông Dương Xuân Nam, thể lệ của Ban tổ chức cuộc thi Hoa hậu Việt Nam 2008 "chỉ yêu cầu thí sinh có trình độ học vấn từ phổ thông trung học trở lên", tức chỉ cần đang theo học phổ thông trung học chứ không đòi hỏi phải tốt nghiệp PTTH[5][14].

Trước đó, ông Dương Xuân Nam đã từng nêu rõ quan điểm của mình trên trang báo điện tử VTC News tại thời điểm tháng 4/2008 - thời điểm cuộc thi Hoa hậu Việt Nam 2008 mới đang trong giai đoạn tuyển lựa thí sinh trên cả nước và chưa diễn ra đêm chung kết [15]. Đây là thời gian Cục nghệ thuật biểu diễn vừa tổng kết 2 năm thực hiện Quy chế tổ chức hoa hậu ban hành từ tháng 3/2006 còn tồn tại nhiều bất cập và hạn chế nên lấy ý kiến góp ý của các nhà chuyên môn và dư luận để điều chỉnh. Trong bài báo, Ông Dương Xuân Nam khi trả lời phỏng vấn về vấn đề trình độ tối thiểu của thí sinh thi hoa hậu đã thể hiện rõ quan điểm "chỉ nên yêu cầu thí sinh có trình độ trung học phổ thông, không nên yêu cầu phải tốt nghiệp PTTH", hoàn toàn nhất quán với những phát biểu của ông về sau này:

"Tổng biên tập báo Tiền Phong, ông Dương Xuân Nam cũng cho rằng chỉ cần yêu cầu thí sinh có trình độ trung học phổ thông. Việc quy chế yêu cầu phải tốt nghiệp trung học mới được thi hoa hậu là không nên vì có nhiều người đẹp rất thông minh nhưng phải đi lao động ở miền núi hải đảo, hoặc có hoàn cảnh khó khăn không tốt nghiệp được phổ thông trung học. Nhiều nữ thanh niên trong lực lượng vũ trang, nữ thanh niên dân tộc thiểu số, nữ công nhân cũng có thể không đáp ứng được yêu cầu này. Theo ông, trên thực tế cuộc thi Hoa hậu không phải là cuộc thi đại học mà là một sân chơi văn hóa. (- trích bài báo "Thi Hoa hậu có cần tốt nghiệp trung học?", báo điện tử VTC News ngày 19/04/2008."[15]

Tuy nhiên, thể lệ của cuộc thi HHVN 2008 trái với Quy chế Tổ chức thi Hoa hậu của Bộ Thông tin và Truyền thông[16]. Ông Dương Xuân Nam cho biết, dự thảo quy chế mới (quy chế 37) đã trình lên Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam "nêu rõ thể lệ với các thí sinh tham gia các cuộc thi sắc đẹp: Học PTTH", từ vài tháng nhưng Thứ trưởng Lê Tiến Thọ chưa kịp ký, và ông đã làm "đúng với tinh thần của dự thảo". Còn theo ông Lê Tiến Thọ, đúng là ông đã nhận dự thảo mới về quy chế 37, nhưng "nội dung dự thảo mục thể lệ vẫn giữ nguyên: Thí sinh dự thi phải tốt nghiệp THPT", còn đề nghị của ông Dương Xuân Nam trong hội thảo quy chế 37 của Bộ hồi tháng 4 năm 2008 chỉ là một trong các ý kiến khác nhau.[17].

Một đoàn thẩm tra xác minh cuộc thi hoa hậu Việt Nam 2008 của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch chính thức được thành lập ngày 9 tháng 9 năm 2008, đoàn gồm 5 thành viên, do ông Trần Văn Minh, Phó trưởng phòng Thanh tra - Báo chí - Xuất Bản làm trưởng đoàn.[18]

Kết cục

Ngày 29/9, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam có văn bản chính thức đề nghị Ban Bí thư Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Việt Nam tiến hành kiểm điểm Báo Tiền Phong và Ban tổ chức cuộc thi Hoa hậu Việt Nam 2008. Bộ cũng khẳng định Hoa hậu Thùy Dung không được dự thi Hoa hậu Thế giới 2008 vì chưa tốt nghiệp trung học phổ thông.[19]Trần Thị Thùy Dung không bị tước vương miện do cô không vi phạm quy chế, nhưng Báo Tiền Phong không được tiếp tục tổ chức cuộc thi Hoa hậu Việt Nam 2010.[4]. Cũng do việc ban tổ chức cuộc thi vi phạm quy chế, Cục Nghệ thuật biểu diễn không duyệt cho một Á hậu nào của cuộc thi Hoa hậu Việt Nam 2008 đi dự thi Hoa hậu Thế giới 2008.